Dec 10 2024 5 mins 1
សង្គ្រាមស៊ីវីលនៅស៊ីរី ដែលបានចាប់ផ្តើមតាំងតែពីឆ្នាំ២០១១ បានរុញច្រានប្រជាជនស៊ីរីចំនួនប្រមាណ១៣លាននាក់ ឲ្យភៀសខ្លួលចោលផ្ទះសម្បែង និងខ្លះភៀសខ្លួនទៅប្រទេសផ្សេង។ នៅទីបំផុត របបផ្តាច់ការស៊ីរីដឹកនាំដោយ បាស្ហា អាល់អាសាដ បានដួលរលំទាំងស្រុងហើយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៨ធ្នូ បន្ទាប់ពីក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី វាយសម្រុកយ៉ាងលឿនរហ័ស។ របបបាស្ហាដួលរលំ បានចោទជាសំណួរ ថាតើជនភៀសខ្លួនស៊ីរីជាច្រើនលាននាក់ទាំងនោះ នឹងត្រឡប់ចូលស្រុកវិញឬយ៉ាងណា ខណៈស្ថានការណ៍ហាក់មិនទាន់ប្រាដកប្រជានៅឡើយនៅស៊ីរី។
របបផ្តាច់ការត្រកូល អាល់អាសាដ ដែលបានកាប់សម្លាប់ធ្វើបាបប្រជាជនឯងអស់ជាង៥០ឆ្នាំមកនេះ បានដួលរលំហើយ ហើយដំណឹងនេះបានធ្វើឲ្យប្រជាជនស៊ីរី ទាំងក្នុងនឹងក្រៅស្រុក ស្រែកអបអរសប្បាយរីករាយ។ តើទំព័រថ្មីនៃប្រវត្តិសាស្ត្រស៊ីរី កំពុងតែបើកឡើងឬយ៉ាងណា? រូបភាពជាច្រើននៅលើបណ្តាញសង្គម និងផ្សាយដោយបណ្តាញព័ត៌មាននានា បង្ហាញឲ្យឃើញជនភៀសខ្លួនស៊ីរីជាច្រើននាក់ ប្រាប់ថាពួកគេចង់ធ្វើដំណើរត្រលប់ចូលស្រុកវិញ ឬត្រលប់ទៅទីកន្លែងដែលខ្លួនធ្លាប់រស់នៅវិញ។
គួររំលឹកថា សង្គ្រាមស៊ីវីលដែលបានផ្ទុះឡើងនៅស៊ីរី កាលពីឆ្នាំ២០១១ បានរុញច្រានប្រជាជនស៊ីរីប្រមាណជាង១៣លាននាក់ ឲ្យភៀសខ្លួនចោលផ្ទះសំបែង ពោលគឺជាងពាក់កណ្តាលនៃប្រជាជនសរុប។ ក្នុងចំណោមនេះ ប្រមាណ៧,៤លាននាក់ បានភៀសខ្លួននៅក្នុងស្រុក ចំណែកប្រមាណជាង៦លាននាក់ទៀត បានភៀសខ្លួនទៅក្រៅស្រុក ដែលភាគច្រើននៅប្រទេសក្បែរខាងស៊ីរី។ យោងតាមតួលេខអង្គការ UNHCR តួកគីគឺជាទីកន្លែងដែលមានជនភៀសខ្លួនស៊ីរី រស់នៅច្រើនជាងគេ ប្រមាណជាង៣លាននាក់ បន្ទាប់មកគឺមាននៅលីបង់ ប្រមាណជាង៧៨ម៉ឺននាក់ ហ្សកដានីជាង៦៣ម៉ឺននាក់ អ៊ីរ៉ាក់ជិត៣០ម៉ឺននាក់ និងអេហ្ស៊ីបប្រមាណជិត១៦ម៉ឺននាក់។
នៅអឺរ៉ុប គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៤ ផ្អែកតាម UNHRC អាល្លឺម៉ង់ជាប្រទេសដែលបានទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ីរីច្រើនជាងគេ ប្រមាណ៧៨១០០០នាក់។ បន្ទាប់មកទៀត គឺស៊ុយអែត ៨៧៧០០នាក់ ហូឡង់បានទទួល ៧៩០០០នាក់ ចំណែកបារាំង បានទទួលប្រមាណ៤៥៦០០នាក់។ អង់គ្លេសវិញ បានទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ីរីប្រមាណ ២៣០០០នាក់ដែរ។
សំណួរកំពុងចោទសួរ ថាតើជនភៀសខ្លួនស៊ីរីជាច្រើនលាននាក់ទាំងនេះ នឹងត្រលប់ចូលស្រុកវិញទាំងអស់ឬយ៉ាងណា? បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន បាននាំគ្នាប្រកាសបន្តបន្ទាប់គ្នា ថាគេសម្រេចផ្អាកឈប់ទទួលពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោនរបស់ជនភៀសខ្លួនស៊ីរីមួយរយៈសិន ព្រោះថាកាលៈទេសៈពេលនេះបានផ្លាស់ប្តូរ ដោយរបបផ្តាច់ការបាស្ហា អាល់អាសាដ បានដួលរលំហើយ ហើយដែលប្រជាជនស៊ីរីគ្មានហេតុផលអ្វីទៀត ត្រូវសុំសិទ្ធិជ្រកកោនក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនឡើយ។
លោកស្រី Hélène Thiollet អ្នកជំនាញផ្នែកអន្តោប្រវេសន៍អន្តរជាតិ នៅមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវCNRSបារាំង បានលើកឡើងថា ភាគច្រើននៃជនភៀសខ្លួនស៊ីរីដែលកំពុងស្ថិតនៅតួកគី ទំនងជាប្រហែលមិនចង់ត្រលប់ទៅស៊ីរីវិញទេ ព្រោះថាស្ថានការណ៍នៅមិនទាន់ច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ អ្នកខ្លះបានស្នាក់នៅតួកគី តាំងតែពីឆ្នាំ២០១១មក ដូច្នេះពួកគេចង់រស់នៅទីនោះយូរអង្វែងតែម្តង។ ដោយឡែក ជនភៀសខ្លួននៅអឺរ៉ុប ដែលបានទទួលលិខិតស្នាមស្នាក់នៅស្របច្បាប់ មួយចំនួនធំ ហើយមានការងារធ្វើជាប់លាប់ ក៏ពួកគេមិនប្រថុយត្រលប់ចូលស្រុកវិញដែរ។ ដូច្នេះ អ្នកដែលអាចសម្រេចចិត្តត្រលប់ទៅស៊ីរីវិញនៅពេលនេះ គឺអាចជាជនភៀសខ្លួន ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈមិនច្បាស់លាស់ មិនទាន់មានលិខិតស្នាម មិនទាន់មានការងារធ្វើ ឬផ្ទះស្នាក់នៅជាប់លាប់ជាដើម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី Hélène Thiollet បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភធំប្រសិនបើជនភៀសខ្លួនស៊ីរី ច្រើនលាននាក់ ត្រលប់ចូលស្រុកវិញព្រមៗគ្នាក្នុងពេលនេះ។ ជាង១០ឆ្នាំនៃសង្គ្រាម ស៊ីរីត្រូវដួលរលំទាំងស្រុង ទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម។ ផ្ទះសម្បែង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ សេវាសាធារណៈ មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន បណ្តាញទឹកស្អាតជាដើម គឺត្រូវវាយបំផ្លាញសឹងខ្ទេចទាំងស្រុង។ តើជនភៀសខ្លួនដែលចង់ត្រលប់ទៅវិញ គឺទៅរស់នៅដោយរបៀបណា? លោកស្រីបានលើកឡើងថា អ្វីៗវាអាស្រ័យជាពិសេស ទៅលើអនាគតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នស៊ីរីដឹកនាំដោយក្រុមឧទ្ទាម ថាធ្វើឲ្យសហគមអន្តរជាតិទុកចិត្តប៉ុណ្ណា។ រដ្ឋាភិបាលនេះត្រូវតែបង្ហាញជំហរសហការ ដើម្បីទទួលបានជំនួយឧបត្ថម្ភចាំបាច់ ក្នុងការជួយដល់ជនភៀសខ្លួនស៊ីរីក្នុងស្រុក ដែលត្រលប់ទៅទីកន្លែងរស់នៅវិញជាជំហានទីមួយ ហើយជំហានបន្ទាន់គឺដល់វេនជនភៀសខ្លួនស៊ីរីដែលនៅក្រៅស្រុក។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរីដែលបានផ្តួលរំលំរបបផ្តាច់ការបាស្ហា អាល់អាសាដ បានប្រកាសនៅថ្ងៃអង្គារទី១០ធ្នូថា គេទើបសម្រេចតែងតាំង សមាជិកគេម្នាក់ ឈ្មោះ Mohammed al-Bachir ដែលធ្លាប់ជាមេដឹកនាំក្រុមរំដោះតំបន់Idleb ឲ្យដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នស៊ីរីសម័យអន្តរកាល ពីពេលនេះរហូតដល់ថ្ងៃទី១មីនាឆ្នាំ២០២៥។ នេះបើផ្អែកតាមការផ្សាយ របស់ទូរទស្សន៍ស៊ីរី ដែលបានហៅ Mohammed al-Bachir ថាគឺជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់ស៊ីរី។
ប្រទេសកាតាវិញ បានអះអាងថា គេបានតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងផ្លូវការជាលើកទីមួយ ជាមួយក្រុមឧទ្ទាម Hayat Tahrir al Cham ដែលគ្រប់គ្រងស៊ីរី ហើយដែលធ្លាប់ជាមែកធាងមួយ របស់ចលនាអាល់កៃដា។ ផ្អែកតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ គិតត្រឹមពេលនេះ មេក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរីនេះ ឈ្មោះ Mohammed al-Golani បានបង្ហាញសញ្ញាវិជ្ជមានជាច្រើន បញ្ជាក់ពីបំណងរៀបចំការផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធី ដោយមានការយល់ព្រមពីសភាស៊ីរីផងដែរ៕
